Bạn có biết rằng tầng Ozone đóng vai trò như một tấm lá chắn bảo vệ chúng ta khỏi những tia cực tím có hại từ Mặt Trời? Và việc bảo vệ tầng Ozone không chỉ có ý nghĩa đối với môi trường mà còn liên quan trực tiếp đến sức khỏe của mỗi người. Vào ngày Ngày Quốc tế Bảo vệ Tầng Ozone, hãy cùng Co.op Online khám phá những điều thú vị về tầng ozone và tìm hiểu cách chúng ta có thể góp phần bảo vệ nó.

Nguồn gốc của ngày Quốc tế bảo vệ tầng Ozone

Vào tháng 10 năm 1985, các nhà khoa học từ Anh đã phát hiện một “lỗ thủng” lớn trong tầng khí Ozon ở khu vực Nam Cực, có kích thước tương đương diện tích của nước Mỹ. Đến năm 1987, các nghiên cứu tiếp theo của các nhà khoa học Đức đã chỉ ra rằng tầng Ozone ở Bắc Cực cũng đang dần mỏng đi, báo hiệu nguy cơ tương tự ở khu vực này. Nguyên nhân chính của hiện tượng này là các khí làm suy giảm tầng Ozone, chủ yếu là các hợp chất được sử dụng trong bình xịt và hệ thống làm mát như tủ lạnh và máy điều hòa không khí.

Sự suy giảm của tầng Ozone đã làm gia tăng lượng tia cực tím chiếu xuống bề mặt Trái Đất, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư da và đục thủy tinh thể. Đồng thời, sự suy giảm này cũng ảnh hưởng tiêu cực đến các hệ sinh thái, bao gồm cả động thực vật và mùa màng.

Nhận thức được những nguy cơ này, các quốc gia trên thế giới đã thống nhất thông qua Công ước Vienna về Bảo vệ Tầng Ozone vào năm 1985 và tiếp theo là Nghị định thư Montreal về Loại trừ Các Chất làm Suy giảm Tầng Ozone vào ngày 16 tháng 9 năm 1987.

Nghị định thư Montreal đã cụ thể hóa các cam kết trong Công ước Vienna, tập trung vào việc kiểm soát và loại trừ các chất làm suy giảm tầng Ozon. Đây đã trở thành một trong những thỏa thuận môi trường thành công nhất.

Để kỷ niệm sự kiện quan trọng này, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã quyết định lấy ngày 16 tháng 9, ngày ký kết Nghị định thư Montreal, làm Ngày Quốc tế Bảo vệ Tầng Ozon từ năm 1994.

Ý nghĩa của ngày Quốc tế bảo vệ tầng Ozone

Trước tình trạng ô nhiễm khí hậu và môi trường ngày càng gia tăng, tầng Ozone của chúng ta đang đối mặt với nguy cơ bị tổn hại nghiêm trọng. Ngày Quốc tế Bảo vệ Tầng Ozone được thành lập nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của tầng ozone và khuyến khích mỗi cá nhân có trách nhiệm trong việc bảo vệ lớp khí quý giá này. Tầng ozone đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ sự sống trên Trái Đất bằng cách lọc các tia UV nguy hiểm từ ánh sáng mặt trời.

Hiện tại, mối lo ngại về thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu và suy giảm tầng Ozone càng trở nên cấp bách. Một tin đáng lo là tầng ozone đã xuất hiện lỗ thủng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của các sinh vật trên hành tinh và tình trạng khí hậu toàn cầu.

Hậu quả của việc suy giảm tầng Ozone

Gây ảnh hưởng đến chất lượng không khí trên Trái Đất

Sự gia tăng của các trận mưa axit đang khiến tia tử ngoại UV-B ngày càng chiếu xuống bề mặt Trái Đất một cách dày đặc hơn. Điều này được xem là yếu tố thúc đẩy các phản ứng hóa học, từ đó góp phần làm ô nhiễm môi trường.

Làm mất cân bằng sinh thái biển

Sự giảm sút nghiêm trọng của các loài sinh vật biển đang trở nên đáng lo ngại do sự suy giảm của tầng Ozone, làm tổn hại đến môi trường sống của chúng. Sự tấn công của tia tử ngoại đã dẫn đến sự giảm dần của sinh vật phù du, gây ảnh hưởng xấu đến nguồn thức ăn phong phú của sinh vật biển và làm gia tăng nguy cơ tuyệt chủng của một số loài. Thêm vào đó, nhiệt độ nước biển ngày càng tăng cũng dẫn đến hiện tượng tẩy trắng và sự chết dần của các rạn san hô.

Thảm thực vật khó phát triển

Tia cực tím từ mặt trời đã làm giảm đáng kể khả năng quang hợp của thực vật, dẫn đến sự suy giảm trong sự phát triển và sinh trưởng của chúng. Điều này gây ra hiện tượng cây cối còi cọc và giảm năng suất, dẫn đến việc mất mùa, cây chết khô và ảnh hưởng xấu đến đời sống kinh tế của người nông dân.

Gây biến đổi khí hậu

Khi tầng ozon bị thủng, tia cực tím từ ánh sáng mặt trời sẽ không còn bị lọc hoặc cản trở, dẫn đến việc những tia này trực tiếp chiếu xuống Trái Đất. Sự tiếp xúc gia tăng với tia cực tím có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của con người và gây ra nhiều bệnh nghiêm trọng, bao gồm tăng nguy cơ mắc ung thư da, các bệnh ác tính, cũng như làm gia tăng tình trạng cháy nắng và lão hóa da nhanh chóng.

Ảnh hưởng đến sức khoẻ con người

Khi tầng Ozone bị suy giảm, các tia cực tím có hại từ ánh sáng mặt trời sẽ tiếp cận Trái Đất mà không bị chặn lại hay hấp thụ. Điều này dẫn đến việc con người sẽ tiếp xúc nhiều hơn với các tia cực tím, làm suy yếu hệ miễn dịch và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Các nguy cơ bao gồm ung thư da, các bệnh ác tính, cháy nắng và lão hóa da nhanh chóng.

Những hành động bảo vệ tầng Ozone bạn nên biết

Giảm thiểu sử dụng các sản phẩm chứa chất CFC

Chất CFC (Chlorofluorocarbon) là một trong những thủ phạm chính gây suy giảm tầng ozone. Chúng thường có trong các loại bình xịt, tủ lạnh cũ, máy điều hòa không khí thế hệ đầu. Để bảo vệ tầng ozone, chúng ta nên:

• Kiểm tra nhãn mác sản phẩm: Trước khi mua bất kỳ sản phẩm nào, hãy đọc kỹ nhãn mác để đảm bảo chúng không chứa CFC.
• Sử dụng các sản phẩm thay thế: Ưu tiên chọn những sản phẩm sử dụng chất làm lạnh thân thiện với môi trường.
• Bảo trì thiết bị đúng cách: Việc bảo trì định kỳ các thiết bị làm lạnh như tủ lạnh, máy điều hòa sẽ giúp giảm thiểu rò rỉ chất CFC.

Tiết kiệm năng lượng

Giảm tiêu thụ năng lượng đồng nghĩa với việc giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính, góp phần bảo vệ tầng Ozone. Bạn có thể thực hiện bằng cách:

• Tắt các thiết bị điện khi không sử dụng: Ngắt nguồn điện của các thiết bị điện như tivi, máy tính khi không dùng đến.
• Sử dụng bóng đèn tiết kiệm năng lượng: Thay thế bóng đèn sợi đốt bằng bóng đèn LED hoặc compact để tiết kiệm điện.
• Điều chỉnh nhiệt độ điều hòa: Vào mùa hè, hãy tăng nhiệt độ điều hòa lên 25-26 độ C và giảm xuống 18-20 độ C vào mùa đông để tiết kiệm điện.

Sử dụng phương tiện công cộng hoặc xe đạp

Việc sử dụng ô tô cá nhân thải ra một lượng lớn khí thải gây ô nhiễm môi trường. Để giảm thiểu tác động này, bạn nên:

• Ưu tiên đi xe đạp hoặc đi bộ: Cho những quãng đường ngắn, hãy chọn đi xe đạp hoặc đi bộ để rèn luyện sức khỏe và bảo vệ môi trường.
• Sử dụng phương tiện công cộng: Khi đi làm hoặc đi chơi xa, hãy ưu tiên sử dụng xe bus,… để giảm thiểu lượng xe ô tô trên đường.

Hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần

Nhựa mất hàng trăm năm để phân hủy và gây ra nhiều tác hại cho môi trường. Để giảm thiểu rác thải nhựa ra môi trường chúng ta nên:

• Sử dụng túi vải/ túi môi trường khi đi chợ: Thay vì sử dụng túi nilon, hãy mang theo túi vải tái sử dụng hoặc túi môi trường.
• Sử dụng bình đựng nước cá nhân: Mang theo bình nước cá nhân để giảm thiểu việc mua nước đóng chai bằng nhựa.
• Mua sắm các sản phẩm thân thiện với môi trường: Ưu tiên chọn các sản phẩm được làm từ chất liệu tự nhiên, có thể phân hủy sinh học như giấy, tre, nứa.

Trồng cây xanh

Cây xanh đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ khí CO2 và sản xuất oxy, giúp làm sạch không khí. Hãy trồng cây xanh tại nhà, tại cơ quan hoặc tham gia các hoạt động trồng cây xanh cộng đồng.

Mua sắm online hạn chế đi lại gây ô nhiễm môi trường

Mua sắm online giúp giảm thiểu việc đi lại, từ đó giảm lượng khí thải ra môi trường. Bạn có thể mua sắm các sản phẩm cần thiết tại các siêu thị online như Co.op Online để tiết kiệm thời gian và bảo vệ môi trường.

Ngày Quốc tế Bảo vệ Tầng Ozone là lời nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc bảo vệ tầng ozone. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, tầng ozone đang dần hồi phục. Tuy nhiên, việc bảo vệ tầng Ozone còn nhiều thách thức. Hãy cùng nhau chung tay xây dựng một tương lai xanh, nơi con người và thiên nhiên cùng tồn tại hòa hợp.