Mâm cúng giao thừa đón Tết 3 miền Bắc, Trung, Nam cần những gì?

Cúng giao thừa là một nghi lễ quan trọng trong dịp Tết Nguyên Đán tại Việt Nam. Đây là thời điểm đón chào năm mới, thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên, thần linh, và cầu mong một năm mới an lành, thịnh vượng. Mâm cúng giao thừa không thể thiếu trong mỗi gia đình vào đêm 30 Tết, nhưng mỗi miền lại có những đặc trưng riêng về món ăn và cách bày trí. Vậy mâm cúng giao thừa ở 3 miền Bắc, Trung, Nam cần chuẩn bị những gì?

Ý nghĩa việc cúng đêm giao thừa

Cúng đêm giao thừa là một nghi lễ truyền thống ý nghĩa trong dịp Tết Nguyên Đán của người Việt. Đây là thời điểm để tiễn đưa năm cũ, xua tan những điều không may mắn, xui xẻo và đón chào những vận may, hy vọng cho năm mới. Lễ cúng giao thừa, hay còn gọi là Trừ Tịch, thường được thực hiện từ khoảng 23 giờ đến 1 giờ sáng, đúng vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới.

Mâm cúng giao thừa trong nhà và ngoài trời gồm những gì?

Mâm cúng giao thừa trong nhà

Mâm cúng giao thừa trong nhà bao gồm ngũ quả, nến, hương, hoa, vàng mã, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng (hoặc bánh tét), bánh kẹo, và có thể là mâm cỗ mặn hoặc chay, tùy theo gia đình.

Mâm cúng trong nhà thực ra là lễ cúng tổ tiên, nhằm mời tổ tiên về sum vầy đón năm mới cùng con cháu. Đây là một phong tục không chỉ của người Việt mà còn của người Hoa, thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên đã bảo vệ, độ trì cho con cháu vượt qua khó khăn, cũng như giúp công việc làm ăn phát đạt.

Thông thường, mâm cúng trong nhà sẽ được bày sau mâm cúng ngoài trời, với tục lệ gọi là “nghênh tân, tiễn cửu,” nghĩa là mời các vị thần linh trong năm mới đến và tiễn biệt các quan hành cũ.

Mâm cúng giao thừa ngoài trời

Mâm cúng giao thừa ngoài trời đơn giản vào ngày 29 Tết có thể khác nhau tùy theo từng vùng miền, nhưng đều có những thành phần chung như mâm ngũ quả, trầu cau, rượu, trà, muối, gạo, cùng với quần áo và mũ thần linh. Mâm cúng mặn thường bao gồm thịt heo luộc hoặc gà trống luộc, bánh chưng, xôi, hoa tươi… Nếu gia đình theo đạo Phật, có thể cúng mâm chay với hoa quả.

Mâm cúng giao thừa cần được đặt ngoài cửa nhà, tuyệt đối không được cúng trong nhà hay ở ban công. Khi đến giờ cúng, gia chủ cần mặc trang phục chỉnh tề, thắp đèn nến, rót rượu và trà, sau đó thành tâm khấn vái trước án, mời các vị thần linh và tổ tiên chứng giám, cầu mong mọi điều tốt lành cho gia đình, đồng thời nguyện cho các người thân đã khuất được về hưởng lộc thờ cúng trong năm mới.

Mâm cúng giao thừa đón tết 3 miền gồm những gì?

Mỗi vùng miền có mỗi phong tục khác nhau. Mâm cũng giao thừa ở mỗi miền cũng vậy, dưới đây là sự khác biệt về mâm cúng giao thừa giữa các vùng miền:

Mâm cúng giao thừa miền Nam

Với khí hậu chủ yếu nóng ấm quanh năm, mâm cúng giao thừa của người miền Nam thường chú trọng đến các món ăn nguội, giúp giảm bớt sự oi bức. Những món như canh khổ qua nhồi thịt, canh măng, thịt kho hột vịt, chả giò, củ kiệu, bánh tét… thường xuyên xuất hiện trên mâm cúng để tôn vinh sự đa dạng ẩm thực và truyền thống của vùng đất này.

Mâm cúng giao thừa miền Trung

Mâm cúng giao thừa miền Bắc

Ở miền Bắc, mâm cúng giao thừa thường có những món ăn truyền thống, phổ biến nhất là 4 bát và 4 đĩa. Tuy nhiên, nếu gia đình có điều kiện, có thể chuẩn bị 6 bát, 6 đĩa, hoặc thậm chí 8 bát, 9 đĩa. Các món cúng phổ biến gồm bát móng giò hầm măng, bóng nấu thập cẩm, canh mọc, miến nấu lòng gà, và bánh chưng,… Mỗi món ăn đều mang một ý nghĩa đặc biệt trong dịp Tết Nguyên Đán.

Mâm cúng giao thừa đón Tết tại 3 miền Bắc, Trung, Nam có những điểm khác biệt nhất định, nhưng đều mang đậm truyền thống và ý nghĩa tâm linh, thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên và cầu mong một năm mới an lành, thịnh vượng. Mỗi vùng miền có cách bày biện và chọn món ăn riêng, nhưng tất cả đều là những món ăn thể hiện sự may mắn, sung túc cho gia đình trong năm mới.