Hái lộc đầu năm là một phong tục đẹp, gắn liền với nét văn hóa truyền thống của người Việt mỗi dịp Tết đến Xuân về. Đây không chỉ là hành động mang lại may mắn, tài lộc mà còn thể hiện sự thành kính và niềm tin vào những điều tốt đẹp trong năm mới. Việc hái lộc ở các đền, chùa, miếu linh thiêng không chỉ giúp xua đuổi vận xui mà còn mang đến sự bình an, thịnh vượng cho gia đình. Trong bài viết này, Co.op Online sẽ cùng anh tìm hiểu về ý nghĩa và cách thức hái lộc đầu năm sao cho đúng và mang lại hiệu quả nhất.
Hái lộc đầu năm là gì?
Việc hái lộc vào đầu năm là hành động cắt cành cây (còn được gọi là cành lộc) và mang về nhà với mong muốn đón nhận những điều may mắn, thịnh vượng trong năm mới. “Lộc” ở đây là những cành của cây đa nhỏ, cây đề, cây si, hoặc đôi khi là lá chè ở một số vùng. Những loại cây được chọn để hái lộc thường là những cây xanh tươi quanh năm, mang ý nghĩa biểu trưng cho sự sinh sôi, nảy nở, giúp mang tài lộc và sự phát triển đến với gia đình trong năm mới.
Nguồn gốc và ý nghĩa của việc hái lộc đầu năm
Nguồn gốc
Theo truyền thuyết, vào một ngày đầu xuân, Vua Hùng đã triệu tập các Lạc Hầu, Lạc Tướng, thần dân và các con của mình để truyền dạy: “Các con đã trưởng thành, ta mong các con hãy ra ngoài giúp dân chúng phát triển nghề nghiệp và ổn định cuộc sống tại các vùng đất khác.”
Quyết định này khiến các con của Vua Hùng vô cùng ngạc nhiên và buồn bã, không muốn rời xa gia đình. Thấy vậy, Hoàng Hậu liền thưa: “Các con đều yêu thương cha mẹ và không muốn xa nhà, thần thiếp nghĩ rằng Nhà vua nên tổ chức một lễ tế Trời và Đất, sau đó hái những cành lộc tươi để chia cho các con. Ai nhận được cành lộc hướng về phương nào thì sẽ đi theo hướng đó.”
Nhận thấy ý tưởng này hợp lý, nhà vua đã cho mọi người trở về nghỉ ngơi, sau đó chọn một ngày đẹp trời để cử hành lễ tế Trời và Đất tại đỉnh núi Nghĩa Lĩnh (nay thuộc tỉnh Phú Thọ), cầu mong thần linh ban phước cho mùa màng tốt tươi, đất nước bình an. Đến đêm khuya, Vua và Hoàng Hậu vào rừng để hái lộc đầu xuân.
Sáng hôm sau, khi mặt trời vừa ló dạng, Vua đã chia cho mỗi người con một cành lộc và dặn dò:
“Non ở nhà, già đi ấp
Chẵn lên non, còn lẻ xuống biển”
Các con hãy mang theo những nhánh lộc này để bảo vệ các phương, dạy bảo mọi người về cách làm ăn và sinh sống. Nếu gặp phải điều không may trên đường, hãy dùng những nhành lộc này, còn đượm sương mai, vẩy lên trời. Nhờ vậy, thú dữ và tà ma sẽ bị xua đuổi, không thể gây hại cho các con.
Nghe theo lời vua cha, các con cúi đầu chào cha mẹ, nhận cành lộc và lên đường trấn giữ các miền, giúp đỡ dân chúng. Từ đó, phong tục hái lộc đầu năm (hay hái lộc đầu xuân) đã dần dần hình thành trong dân gian và tồn tại cho đến ngày nay, qua hàng nghìn năm lịch sử của dân tộc.
Ý nghĩa
Hái lộc xuân là một nét văn hóa đặc sắc của người Việt trong dịp Tết, thể hiện sự giao hòa giữa đất trời. Người dân hái lộc với niềm tin rằng sẽ đón nhận những điều tốt lành, xua đi vận xui của năm cũ, mong chờ sự may mắn trong năm mới.
Theo quan niệm dân gian, việc xin lộc tại đền chùa, miếu sẽ được Thần Phật ban phước, mang đến tài lộc và may mắn suốt năm. Cành lộc nhỏ tượng trưng cho sự sinh sôi, phát triển, và sự tươi mới, dù đối mặt với khó khăn, vẫn có sự hồi sinh.
Hái lộc cũng có ý nghĩa xin sức mạnh thần linh bảo vệ cho gia đình. Mặc dù có thể hái lộc ngoài đường, nhưng lộc ở những nơi linh thiêng thường mang lại sức mạnh và may mắn lớn hơn.
Cách hái lộc đầu năm đúng
- Thời điểm và địa điểm hái lộc: Hái lộc thường diễn ra vào ngày đầu năm, đặc biệt trong những ngày Tết. Các địa điểm linh thiêng như đền, chùa, miếu là những lựa chọn lý tưởng, vì đây là những nơi mang đậm ý nghĩa tâm linh, giúp mang lại may mắn và phước lành cho gia đình trong năm mới.
- Lựa chọn cành lộc: Hãy chọn những cây khỏe mạnh, với lá xanh mướt và nụ mầm đang phát triển. Tránh lựa chọn cây có lá nhọn hoặc màu sắc tối, vì chúng có thể mang đến những năng lượng không tốt cho không gian sống của bạn vào dịp đầu năm.
- Xin lộc một cách thành tâm: Khi hái lộc đầu năm, hãy thực hiện một cách nhẹ nhàng và tôn trọng sự sống của cây cối. Chỉ chọn những nhánh lộc nhỏ, tránh làm gãy các cành lớn. Lúc này, hãy cúi đầu thành kính và cầu nguyện với thần linh cùng Đức Phật, mong muốn gia đình luôn được an lành và thịnh vượng trong năm mới.
- Mang lộc về nhà: Sau khi hái lộc, bạn nên đặt lộc ở vị trí trang trọng như bàn thờ, cửa chính để thu hút tài lộc, may mắn. Lộc có thể giữ trong nhà suốt Tết hoặc mang theo khi đi làm, học để cầu bình an.
Lưu ý khi hái lộc đầu năm
Đi hái lộc đầu năm là phong tục Tết quan trọng, nhưng cần tránh một số điều về tâm linh và môi trường. Lưu ý những điểm sau để cành lộc mang tài lộc cho gia đình.
- Khi hái lộc, hãy cẩn thận và sử dụng công cụ thích hợp để tránh gây hại cho cây. Điều này giúp bảo vệ vẻ đẹp và năng lượng tích cực của cây.
- Khi mang lộc về nhà, hãy đặt cây ở những vị trí quan trọng như phòng khách hoặc khu vực gần bàn thờ để tạo sự linh thiêng. Với những cây chịu khô, nên để chúng ở nơi có ánh sáng tự nhiên, tránh nơi tối tăm. Còn đối với cây cần nhiều nước, bạn có thể cắm chúng vào lọ nước để giữ được sự tươi mới lâu dài.
- Hãy duy trì một lối sống tích cực, cần thay đổi tư duy, lời nói và hành động hàng ngày theo hướng tích cực và đúng đắn, tuân theo các giá trị đạo đức và chuẩn mực xã hội. Đây là chìa khóa để thu hút những điều tốt đẹp và phúc lợi trong cuộc sống.
Hái lộc đầu năm là một phong tục truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa của người Việt, với hy vọng mang lại may mắn, tài lộc và sức khỏe cho cả năm. Việc thực hiện nghi lễ này tại các địa điểm linh thiêng như đền, chùa không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn giúp gia đình đón nhận những điều tốt đẹp. Hãy thực hiện hái lộc đầu xuân với tâm hồn thanh tịnh và sự tôn trọng, để năm mới luôn tràn đầy may mắn và thịnh vượng.
