Tết Âm Lịch là một trong những dịp lễ quan trọng nhất trong năm, không chỉ ở Việt Nam mà còn tại nhiều quốc gia châu Á khác. Mỗi quốc gia có những phong tục và cách thức ăn Tết riêng biệt, tạo nên sự đa dạng và phong phú trong truyền thống đón năm mới. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá các nước ăn Tết Âm Lịch và những nét đặc sắc trong văn hóa Tết của từng quốc gia.

Tết Âm lịch là gì?

Tết Âm Lịch, hay còn gọi là Tết Nguyên Đán, là dịp lễ truyền thống quan trọng nhất trong năm của các quốc gia có nền văn hóa Đông Á, đặc biệt là Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc và một số quốc gia khác. Tết Âm Lịch đánh dấu sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới theo lịch âm, được tính theo chu kỳ của mặt trăng. Vì vậy, ngày Tết Âm Lịch thường rơi vào khoảng cuối tháng 1 hoặc đầu tháng 2 dương lịch.

Ý nghĩa của ngày Tết Âm lịch của các nước có nét tương đồng như:

• Lễ hội gia đình và tưởng nhớ tổ tiên: Tết Âm Lịch là dịp để mọi người sum vầy bên gia đình, cùng nhau tưởng nhớ tổ tiên, ông bà và những người đã khuất, cầu mong một năm mới an lành và hạnh phúc.
• Khởi đầu mới: Tết là thời điểm để con cháu bày tỏ lòng kính trọng với ông bà, cha mẹ và cũng là cơ hội để mọi người bắt đầu những công việc mới, với hy vọng một năm mới sẽ thành công và thịnh vượng.
• Phong tục và lễ hội: Trong dịp Tết, các phong tục như cúng lễ, thăm bà con bạn bè, mặc áo dài truyền thống (ở Việt Nam) và các hoạt động vui chơi, diễu hành được tổ chức khắp nơi. Ngoài ra, các món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh tét, thịt kho hột vịt… cũng không thể thiếu trong mỗi gia đình.

Các nước đón Tết Âm lịch

Trung Quốc

Nước nào ăn tết Âm lịch? Ở Trung Quốc, Tết Âm lịch là lễ hội quan trọng nhất trong năm, bắt đầu từ ngày 8/12 âm lịch. Mọi người thường trở về quê ăn Tết và lễ hội kéo dài đến ngày 15/1 Âm lịch. Trong dịp này, người Trung Quốc trang trí nhà cửa với câu đối đỏ, đèn lồng và giấy đỏ, đồng thời đốt pháo để cầu may.

Một phong tục đặc trưng là mang theo túi cam quýt và lì xì khi thăm người thân, bạn bè trong hai tuần đầu năm mới. Cam và quýt tượng trưng cho sự giàu có và may mắn, đặc biệt đối với các cặp vợ chồng mới cưới, chúng còn được coi là lời chúc sinh con đẻ cái.

Theo phong tục Trung Quốc, bữa ăn đầu năm thường có các món ăn mang lại may mắn, đặc biệt là sủi cảo và cá. Món cá phát âm giống từ “dư” trong “dư thừa”, mang ý nghĩa về sự sung túc. Còn sủi cảo, với hình dạng như đồng tiền, tượng trưng cho tài lộc. Vào đêm giao thừa, mọi người quây quần gói sủi cảo, tận hưởng không khí ấm cúng của Tết.

Đài Loan

Tết Nguyên Đán ở Đài Loan kéo dài từ ngày 30 tháng Chạp đến mùng 4 tháng Giêng Âm Lịch. Người dân Đài Loan thực hiện nhiều nghi lễ tương tự như người Việt, chẳng hạn như tiễn ông Công, ông Táo, dọn dẹp nhà cửa và mua sắm đồ mới.

Một điểm đặc biệt ở Đài Loan là sự coi trọng việc đoàn tụ gia đình trong dịp Tết. Nếu có thành viên không thể về nhà kịp, những người còn lại vẫn sẽ để dành một chỗ ngồi cho họ trong bữa ăn, nhằm biểu thị rằng gia đình luôn đầy đủ, không thiếu ai. Dịp Tết cũng là thời gian diễn ra nhiều lễ hội và hoạt động thú vị, trong đó phải kể đến việc thả đèn trời, đốt pháo và rước đèn.

Lẩu là món ăn đặc trưng vào ngày Tết của Đài Loan. Các gia đình và người thân thường tụ tập, quây quần bên nhau thưởng thức bữa ăn chung với món lẩu thân thuộc. Ngoài ra, mâm cỗ còn có các món như: Cá, bánh tổ, sủi cảo, dứa,..

Hàn Quốc

Tại Hàn Quốc, Tết theo lịch Âm được gọi là Tết Seollah (Seol), bắt đầu vào ngày 1 tháng 1 hàng năm và kéo dài khoảng ba ngày. Đây là kỳ nghỉ lễ quan trọng nhất đối với người dân Hàn Quốc. Trong những ngày Tết, mọi người thường mặc Hanbok – trang phục truyền thống – hoặc chọn những bộ đồ đẹp nhất để tham gia vào các nghi lễ thờ cúng tổ tiên. Bên cạnh đó, nhiều hoạt động mừng Tết như múa, hát và các trò chơi dân gian cũng diễn ra sôi nổi trong dịp này.

Bên cạnh kim chi, món canh bánh gạo tteokguk cũng là một phần không thể thiếu trong bữa ăn đầu năm mới của người Hàn Quốc. Mặc dù đơn giản với nguyên liệu chính là bánh gạo và nước hầm từ xương bò, nhưng món canh này lại rất được ưa chuộng và trở thành biểu tượng không thể thiếu trong dịp Tết của người Hàn.

Triều Tiên

Người dân Triều Tiên tổ chức Tết Nguyên đán vào ngày mùng 1 tháng Giêng, tương tự như các quốc gia khác ở châu Á. Tết của họ kéo dài trong nhiều ngày và có nhiều phong tục truyền thống đặc sắc, bao gồm việc dán hình các con vật lên cửa nhà để cầu mong may mắn, thực hiện các nghi lễ xem bói và chờ đón trăng mọc…

Ở Triều Tiên, vào dịp Tết Nguyên Đán, người dân không ăn bánh canh gạo mà thay vào đó là bánh songpyeon, một loại bánh gạo ngọt. Bánh có hình dạng trăng lưỡi liềm, tượng trưng cho triết lý “Trăng khuyết rồi lại tròn,” phản ánh sự tuần hoàn và sự vận động không ngừng của cuộc sống.

Hồng Kông

Tết Nguyên Đán ở Hồng Kông có sự tương đồng lớn với Trung Quốc, nhưng phong cách đón Tết tại đây lại mang đậm nét pha trộn giữa truyền thống Á Đông và ảnh hưởng của văn hóa phương Tây. Người dân Hồng Kông tổ chức Tết âm lịch với hàng loạt các hoạt động vui chơi giải trí đặc sắc, chẳng hạn như hội chợ hoa, các màn trình diễn pháo hoa rực rỡ, và những buổi nhạc nước độc đáo.

Lẩu Poon Choi là món ăn biểu tượng của sự sum vầy và thịnh vượng của người Hong Kong. Món này gồm nhiều lớp nguyên liệu tươi ngon như thịt lợn, bò, cừu, gà, vịt, tôm, cua, nấm, củ cải và đậu phụ, được xếp chồng trong nồi đất lớn, đủ cho khoảng 10 người.

Ngoài ra, còn có các món ăn nhẹ ngày Tết cũng mang nhiều ý nghĩa tượng trưng, như quýt (thành công), bánh nếp (phát triển), canh bột gạo nếp (sum họp), bánh bao chiên (thịnh vượng) và bánh quy mè (hạnh phúc).

Singapore

Tết Nguyên đán ở Singapore diễn ra vào ngày mồng 1 tháng Giêng âm lịch, trùng với Việt Nam. Người dân Singapore trang trí nhà cửa và đường phố với màu đỏ đặc trưng, mua sắm đồ đạc và chuẩn bị các món ăn truyền thống để đón Tết.

Mâm cỗ truyền thống gồm 8 món chính, trong đó món Phát tài (hay Lo Hei, Yuseng) không thể thiếu. Món này có cá hồi sống và rau củ thái sợi như đu đủ, khoai môn, bưởi, gừng…
Điều đặc biệt khi ăn Yuseng là mọi người cùng cầm đũa đảo nguyên liệu 7 lần và hô “Lo hei” để cầu may mắn. Mâm cỗ còn có món Pencai, không mang ý nghĩa tượng trưng nhưng thu hút người Singapore nhờ các nguyên liệu quý.

Bhutan

Tết Losar của Bhutan diễn ra vào thời gian gần hoặc trùng với Tết Nguyên đán Việt Nam và là một trong những lễ hội quan trọng nhất của đất nước này. Tết kéo dài 15 ngày, trong đó ba ngày đầu năm được xem là quan trọng nhất. Vào ngày cuối năm, người Bhutan dọn dẹp nhà cửa và dâng lễ vật lên tổ tiên để tạ ơn về một năm ấm no. Trong dịp này, Bhutan cũng tổ chức nhiều lễ hội hấp dẫn.

Các món ăn trong dịp Tết Bhutan thường đơn giản, gồm bánh quy chiên, mía thái hạt lựu, gạo lên men, món hầm, cháo, phô mai và trà. Chuối xanh và mía là món không thể thiếu, được tin sẽ mang lại may mắn và thịnh vượng cho năm mới.

Mông Cổ

Mông Cổ là một trong các nước ăn Tết theo lịch âm tương tự như Việt Nam. Tại đây, hai lễ hội lớn được mong chờ nhất trong năm là Tết tháng trắng (Tsagaan Sar) diễn ra vào tháng Giêng và Tết Naadam vào tháng 7.

Vào đêm Giao thừa, người Mông Cổ có một nghi lễ đặc biệt là uống trà đầu năm. Họ bắt đầu bằng cách pha trà và rót vào một chén nhỏ, rồi đem ra ngoài sân và rảy trà theo bốn hướng. Chén trà thứ hai sẽ được dùng để mời chủ nhà, sau đó trà sẽ được lần lượt mời đến các thành viên trong gia đình.

Vào ngày đầu năm, gia chủ sẽ mời khách miếng thịt cừu, bánh bao, salad bánh mì… Đặc biệt, mâm cỗ có bánh mì tròn lớn, xếp thành nhiều lớp. Người Mông Cổ tin rằng số tầng của bánh càng nhiều, gia đình càng thịnh vượng.

Trên đây là danh sách các nước ăn Tết Âm lịch, một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất Châu Á. Mặc dù có những nét đặc trưng riêng, nhưng tất cả đều chung một ý nghĩa: đoàn tụ gia đình, cầu mong một năm mới an lành và hạnh phúc. Nếu bạn có cơ hội, hãy thử trải nghiệm Tết Âm lịch ở những đất nước này để cảm nhận hết vẻ đẹp và ý nghĩa của nó nhé.